بهداشت آب :
تعریف آب آشامیدنی:
آب آشامیدنی ، آب گوارائی است که عوامل
فیزیکی ، شیمیایی و بیولوژیکی آن درحد
استانداردهای مصوب باشد و مصرف آن عارضه سوئی در کوتاه مدت یا دراز مدت درانسان ایجاد نکند.
آلودگی آب:
آلودگی آب آشامیدنی : عبارتست از تغییر خواص فیزیکی ،شیمیایی وبیولوژیکی آب به گونه ای که آن
را برای مصرف انسان زیان آور سازد.
خطر آلودگی آب را می توان به دو گروه اصلی تقسیم کرد:
خطر زیست شناختی
خطر شیمیایی
خطر زیست شناختی:
خطرهای زیست شناختی شامل بیماریهای منتقله بوسیله آب به سبب عوامل زنده یا میزبان آبزی
موجود در آب می باشد بیماریهای منتقله از آب بوسیله باکتریهای بیماریزا ، ویروسها ،پروتوزئرها
وکرمها در انسان ایجاد می شوند.منابع ومخازن آب از جمله رودخانه ها وکانال آبها ، دریاچه هاوسدها
بویژه درمناطق گرمسیر، محلی مناسب برای انتشار اینگونه بیماریها می باشند. این نوع مخازن آب
زمینه را برای رشد میزبانهای واسط انگلها مانند حلزونها ، ماهیها وگیاهان آبزی وناقلین بیماریهامانند
پشه ها وسایر حشرات گزنده فراهم میسازند. درنتیجه قبل از برطرف ساختن آلودگی آب باید به
وضعیت بهداشتی محیط زیست ومردم رسیدگی شده وآموزشهای لازم به آنها داده شود تا ازآلودگی
آّب جلوگیری شود.
بیماریهای باکتریایی شامل : وبا ، حصبه یا تیفوئید ، شبه حصبه یا پاراتیفوئید ، اسهال
باسیلی یا دیسانتری باسیلی، اسهال مسافرین ، لپتوسپیروس .
بیماریهای پروتوزئری شامل : آمیبیاز یا اسهال آمیبی ، ژیاردیازیس ، بالانتیدیازیس میباشد.
بیماریهای ویروسی شامل : گاستروآنتریت ویروسی ، پولیومیلیت ، هپاتیت .
خطرهای شیمیایی منتقله توسط آب:
امروزه به علت گسترش واحدهای صنعتی و تجاری و استفاده از سموم دفع آفات و کودهای شیمیایی در
کشاورزی بر میزان آلودگی شیمیایی آبها افزوده شده است .
موادی همچون ارسنیک ، سرب ، کرم ، سلینوم ، کادمیوم ، جیوه ، سیانور ، موادرادیواکتیو ، منگنز ، روی
، فلوئور ، مواد پاک کننده ، مواد فنلی و غیره میتواند در آب بصورت محلول و یا معلق اضافه شود و باعث
آلودگی شیمیایی آب گردد .
جهت پیشگیری از بیماریهای منتقله توسط آب راههای زیر توصیه میشود :
بهبود کیفیت آبهای آشامیدنی
افزایش کمی مقادیر آب مصرفی
عدم استفاده از دیگر منابع غیر بهداشتی حتی به طور موقت
بهبود شرایط دسترسی و قابل اعتماد و بهداشتی بودن آبهای مورد مصرف در منازل
ارتقاء سطح بهداشت جامعه از طریق اطلاع رسانی
کاهش تماس با آبهای آلوده
کاهش آلودگی منابع آب سطحی با مدفوع و فاضلابها
بهبود شرایط آبهای سطحی
کاهش ارتباط افراد با جایگاههای آبی آلوده
هدف از کنترل کیفیت آب آشامیدنی:
تشخیص بموقع هر گونه تغییر در کیفیت آب آشامیدنی .
تشخیص آبهایی که در سیستم آبرسانی از کیفیت استاندارد مورد نظر برخوردار هستند.
تشخیص نقاط یامناطق آلوده )درصورت وجود( بخصوص درمواقع اپیدمی .
تعیین دامنه تاثیر آبهای آلوده ای که به منابع آب آشامیدنی افزوده میشوند.
تعیین میزان آلودگی در آب.
ارزیابی میزان تاثیر اقداماتی که در جهت بهبود کیفیت انجام میگیرد.
تدوین دستورالعمل یا استاندارد برای آب بامصارف مختلف بهداشتی.
تدوین ضوابط ومقرارت درزمینه کیفیت وکمیت آب آشامیدنی.
اقدامات کنترلی برای رفع یاپیشگیری از آلودگی آب آشامیدنی.
اقدامات هشدار دهنده در مواقع ضروری.
طبق قانون )) کنترل کیفیت آب آشامیدنی عمومی از نقطه آبگیر تامصرف به عهده وزارت
بهداشت ،درمان وآموزش پزشکی میباشد (( که دراین راستا اقدامات زیر توسط بهداشت
محیط انجام میگیرد:
نمونه برداری میکروبی از آب آشامیدنی شبکه های لوله کشی، منابع ، مخازن ذخیره آب
شهرها وتصفیه خانه های آب.
نمونه برداری میکروبی از منابع ،مخازن وشبکه های لوله کشی آب آشامیدنی روستاهای
تابعه شهرستان .
کنترل وسنجش کلر باقیمانده در مناطق شهری وروستایی بطوریکه میزان کلر باقیمانده ،
- ) 0/8 0 / درکلیه نقاط شبکه در حد استاندارد ) 5 PPM باشد.
نمونه برداری شیمیایی ازکلیه منابع آب وشبکه های لوله کشی آب شهری. ) شش ماه
یکبار (
نمونه برداری شیمیایی ازکلیه منابع آب وشبکه های لوله کشی آب روستایی. ) دو سال
یکبار (
آموزش روشهای ساده گندزدایی آب آشامیدنی به کلیه روستائیان از طریق بهورزان. )
جوشاندن ، استفاده از کلر مادر (
کنترل وپیگیری جهت نصب علائم هشدار دهنده در: پارکها ، ترمینالها ، گورستانها ، بلوارها
،خیابانها وسایر اماکن مشابه بمنظور عدم استفاده ازآب فضای سبز جهت مصارف شرب
وپیگیری جهت تامین آب سالم وبهداشتی درمکانهای مذکور.
کنترل بهداشتی آبخوریهای داخل شهر،خیابانها ،معابر عمومی ومسیر راهها.
کنترل کیفی آب قنوات ،چشمه هاوسایرمنابع آب مسیرراهها .
کنترل کیفی آب آشامیدنی درترمینالها وپایانه ها .
کنترل بهداشتی استخرهای شنا از نظر بهداشت محیط وکنترل کیفی آب مورد مصرف در
استخرها.
کنترل بهداشتی آبهای معدنی در جهت رعایت استادارد های تعیین شده برای آبهای معدنی
کنترل بهداشتی آب دررستوران وبوفه قطارها، هواپیماها
کنترل کیفی آب مورد استفاده دانش آموزان درمدارس .
کلرینه کردن آب آشامیدنی با محلول کلر ) یک درصد (
برای خانوارهای فاقد لوله کشی و شبکه توزیع آب سالم و کوچ نشینان بهترین روش گند زدایی و تهیه آب
آشامیدنی سالم استفاده از محلول کلر یک درصد است .
جهت تهیه پانزده گرم یا یک قاشق غذاخوری یا 3 قاشق مرباخوری از پودر پرکلرین را در یک لیتر آب ریخته
کاملا مخلوط می کنیم سپس رسوبات آن را جدا کرده ودر یک بطری تیره رنگ با ظرفیت یک لیتر ریخته
سپس از این محلول به ازای هر لیتر آب 7 تا 3 قطره ) با توجه به کدورت آب ( اضافه کرده و پس از 30
دقیقه در صورت مطلوب بودن میزان کلر باقیمانده مصرف میکنیم .
معمولابرای استفاده در خانوارها از ظروف 00 لیتری استفاده می شود که به ازای هر 00 لیتر یک قاشق
غذاخوری از محلول کلر مادر استفاده می شود .
