خدا کند ظهر جمعه وقتی زنگ خانه مادربزرگ را می‌زنی، خودش به استقبالت بیاید، در بگشاید، با قربان‌صدقه‌ای، اسمت را ببرد و در آغوشت بکشد.
خدا کند در خانه‌شان پدربزرگ به جای لبخند، سرفه پشت سرفه ردیف نکند. آسم، آلزایمر، پارکینسون، ام‌اس یا حتی سکته؛ با این آلودگی هوا هر کدامشان پشت در خانه هر پیر و جوان و زن و مرد شهرهای بزرگ صف کشیده‌اند. خدا کند این خودروهای آلاینده بدانند که با سلامتی کوچک و بزرگ شهر چه می‌کنند.
نقل، نقل ذرات معلق است و 3میلیون اگزوز. در این راه باید از منواکسید کربن گفت که مرگ‌آور است و هر روز 780هزار موتورسیکلت در تهران برای تولید آن ویراژ می‌دهند.
- تهدید 35میلیون ایرانی
از هر 10ایرانی 4نفر با آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کنند و تبعات روزانه گازهای آلاینده را تحمل می‌کنند. اگر این عدد را بر 80میلیون ایرانی تقسیم کنیم به 35میلیون جمعیت شهرهایی می‌رسیم که در 6ماه نخست سال ریزگرد دارند و 6ماه دوم سال دود. در 6ماه نخست شاید با یک ماسک بشود کاری کرد اما تهران و کلانشهرهای کشور هر سال از ابتدای فصل پاییز میزبان آلودگی هوایی می‌شود که ماندن آنها در آسمان برای ساعتی برای بسیاری از شهروندان خطرآفرین است.
- خطر 400هزار خودرو
80درصد این آلودگی هوا ناشی از اگزوز خودروهایی است که در معابر تردد می‌کنند. از طرفی 45درصد آلودگی هوای تهران را خودروهای کاربراتوری و فرسوده ایجاد می‌کنند؛ خودروهایی که 400هزار دستگاه بیشتر نیستند اما هر کدامشان در هر کیلومتر 40گرم گازهای آلاینده تولید می‌کنند. این عدد را مقایسه کنید با یک خودروی یورو2که بخش اعظم خودروهای تهران را تشکیل می‌دهد. همین خودرو در هر کیلومتر 2.7گرم آلودگی هوا تولید می‌کند. بدین‌ترتیب یک پیکان کاربراتوری 14برابر یک پیکان انژکتوری برای سلامت مردم خطر دارد. این خودروها باید به سرعت از کلانشهرها خارج شوند.
- مشتی گاز و این همه بیماری
آخرین نتایج منتشر شده در کتاب آلودگی هوا و سلامت انسان که توسط شرکت کنترل کیفیت هوای تهران منتشر شده، نشان می‌دهد کودکان، زنان باردار، سالمندان و حتی ورزشکاران در معرض آلودگی هوا دچار بیشترین آسیب می‌شوند اما آلودگی هوا تنها به این گروه‌ها محدود نمی‌شود. آلرژی، آب مروارید، سینوزیت و عفونت چشم تنها آثاری هستند که آلودگی هوا بر چشم و بینی شهروندان می‌گذارند. گازهای آلاینده همچنین موجب ایجاد فشار خون، تشدید تپش و ایست کامل قلب و عروق می‌شوند.
از سویی سیستم ایمنی بدن بر اثر آلودگی هوا دچار التهابات مزمن، تغییر فلور و بیماری‌های خودایمنی می‌شوند. بیماری‌های ام‌اس، آلزایمر، اختلال عصبی، پارکینسون، سکته مغزی و صرع همه محصول تشدید آلودگی هوا و ذرات معلق هستند. در بیماری‌های تنفسی نیز انسداد ریه، آلرژی و آسم ریشه در آلودگی هوا دارند. گازهای دی‌اکسید گوگرد و دی‌اکسید نیتروژن نیز منجر به التهاب روده، بیماری‌های کبدی، آپاندیسیت و سرطان دستگاه گوارش می‌شوند. از سویی گازهای آلاینده روی پوست بدن نیز اگزما و پیری زودرس را ایجاد می‌کنند.
- 100هزار تهدید دودی
همه قصه‌های آلودگی هوا به نکات گفته شده ختم نمی‌شود. خودروهای دیزلی هم سهم بزرگی در آلودگی هوا دارند. در تهران عدد این خودروها به 100هزار دستگاه‌می‌رسد. وسایل نقلیه دیزلی نظیر اتوبوس‌های شهری و غیرشهری، کامیون و مینی‌بوس از گازوئیل استفاده می‌کنند اما این سوخت با احتراق در موتورهای دیزلی، ترکیبی خطرناک را از اگزوز این خودروها در شهر پراکنده می‌کند.
از ترکیب گازوئیل و هوا در موتور دیزل اتوبوس‌ها، کامیون‌ها و مینی‌بوس‌ها، منواکسید کربن، دی اکسید کربن، آب، نیتروژن، اکسید نیتروژن، دی اکسید نیتروژن، کربن، ذرات آلی فرار و 200ماده سمی تولید و از اگزوز آنها خارج می‌شود که از بین آنها، ترکیبات اکسید نیتروژن، کربن و ذرات آلی فرار بسیار خطرناک و مرگ‌آور است. در این زمینه‌ماه گذشته شهرداری تهران، یونسکو و چهره‌های بین‌المللی محیط‌زیست در دانشگاه صنعتی شریف تلاش کردند طی کارگاهی یکروزه مزایای نصب فیلتر دوده روی خودروهای دیزلی را یادآور شوند و از همه مسئولان دولتی بخواهند نصب فیلتر دوده را جدی بگیرند. این فیلترها می‌توانند دوده ناشی از خودروهای دیزلی را به صفر برسانند.
- شاید اورژانس‌ها بیایند
در نیمه دوم سال همواره این احتمال وجود دارد که هوای شهرهای بزرگ کشور دچار وارونگی و آلودگی هوا شوند. تردد خودروهای آلاینده به محض ساکن شدن هوا، شاخص‌های آلایندگی را افزایش می‌دهند تا اخطار پشت اخطار صادر شود و اورژانس‌ها پای ثابت میدان‌ها شوند. در همین مهرماه که هنوز به نیمه نرسیده، 2روز هوا برای گروه‌های حساس ناسالم بوده است. بدین‌ترتیب باید منتظر آلوده‌شدن هوا بر اثر تردد 18میلیون تهرانی، 5میلیون مشهدی و 3.5میلیون تبریزی در هر روز بود. در اصفهان، اهواز، شیراز، اراک و کرج هم وضع هوا تعریفی ندارد.
